Ինչպես Կոմիտասը կատարեց իր խոստումը. այսօր Վարդապետի ծննդյան օրն է

408

Երկուշաբթի, 26 սեպտեմբերի, 2022 թ., 21:12

1899 թվի ամռանը Խրիմյան Հայրիկը Բյուրականի՝ իր մտերիմների ամառանոցում երկար շաբաթներ ի վեր Բեռլինից Կոմիտասի վերադարձի լուրին էր սպասում և վերջինիս ուշացման համար անհանգստանում էր։
Մի առավոտ, երբ, ըստ սովորության, Հայրիկը մի ծառի տակ նստած սուրճ էր խմում, հանկարծ դաշտերից եկող երգ ու երաժշտության ձայն է լսում, նա իր մոտ է կանչում երեխաներին և ասում․ «Աղջկերք, կես ժամե ի վեր ականջիս երգ ու երաժշտության ձայներ մը կուգան, սա ցնո՞րք է, թե իրականություն»։ Եվ իրոք, հետզհետե երգ ու երաժշտության ելևէջները գնալով ուժեղանում էին... Հայրիկի առաջարկով, ընտանիքի մայրն և երկու աղջիկները վազեցին ձայների ուղղությամբ՝ մի բլուրի գագաթը, և ի՛նչ տեսնեն՝ մոտակա դաշտի արահետով դեպի գյուղ եկող մի սայլ, վրան՝ նկարիչներ Փանոս Թերլեմեզյանն ու Եղիշե Թադևոսյանը, որոնք կանգնած շրջապատել էին տարիներ ի վեր Բեռլինից սպասված դաշնամուրը։ Դաշնամուրի առջև նստած էր Կոմիտասը, որը երգում ու նվագում էր: Նվագում էր Հայրիկի սիրած ուրախ երգերից։
Երբ սայլը կանգ առավ դռան առջև, արդեն բյուրականցիներրի մեծ մասը հավաքվել էր այնտեղ: Հայրիկը ողջագուրեց իր կարոտալի սանին և հուզված շեշտով ասաց. «Իզուր չէ, որ Հայրիկի բացառիկ սիրույն և գուրգուրանքին արժանացած ես, տարիներ առաջ տված խոստումդ այսօր արդեն կատարեցիր... Խոստանալ և կատարելը առաքինությանց բանալին է...»։