Հայոց առաջին կին երաժիշտը, երաժշտության առաջին ուսուցչուհին և առաջին կին մանկավարժը՝ Սահակադուխտ

451

Կիրակի, 25 դեկտեմբերի, 2022 թ., 23:04

8-րդ դարում հայ հոգևոր երգարվեստի պատմության մեջ մի բացառիկ իրողություն է արձանագրել հայ պատմագրությունը կին շարականագիր, բանաստեղծ, մանկավարժ Սահակադուխտի մասին։ Ըստ առկա պատմական տվյալների, Սահակադուխտը ծնունդով Դվինից էր, Դվինի կաթողիկոսարանի ավագ երեց Սահակի դուստրը և 8-րդ դարում նշանավոր դեմքերից մեկի՝ Ստեփանոս Սյունեցու քույրը։ Պատմիչ Ստեփանոս Օրբելյանի վկայությամբ՝ Սահակադուխտը դեռ մանուկ հասակից ընդունել է կուսության ուխտ և հեռանալով Դվինից՝ հաստատվել և ճգնել է Գառնիի կիրճի քարայրներից մեկում։ Սահակադուխտը աչքի էր ընկնում բանաստեղծական և երաժշտական ձիրքով, նա բազմաթիվ շարականների և բանաստեղծությունների հեղինակ է։ Սահակադուխտը նաև մանկավարժությամբ է զբաղվել, հայտնի է, որ քարայրում ճգնելու ժամանակ նա ուսուցանում էր երեխաներին՝ փակ վարագույրի հետևից։ Ըստ վկայության՝ խումբ-խումբ տղաներ ու աղջիկներ էին գնում Սահակադուխտի մոտ՝ Գառնիի ձոր, երգ ու երաժշտություն սովորելու:

Գրել է Ծննդյան և Վերափոխման բազմաթիվ մեղեդիներ և կցուրդներ, որոնցից է «Սրբուհի Մարիամ» երգը (աքրոստիքոս է, տների առաջին տառերով հոդվում է բանաստեղծուհու անունը)։
Ավանդության համաձայն՝ Սահակադուխտը մինչև կանքի վերջ ապրել է քարայրում և այնտեղ էլ մահացել է ու թաղվել։

Այսօր Սահակադուխտի քարայրի հատակն ամբողջովին պատերից թափված քարերով է ծածկված, այնպես որ, ոչ մի տապանաքար չի երևում տարածքում, իսկ մուտքի մոտ կա պարսպանման մի շինություն։