«Արհեստական բանականությունը գծեց հայտնի անձնավորության հոգեբանական պատկերը». Ստեփան Դանիելյան

Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանի ֆեյսբուքյան գրառումը. «Իմ խնդրանքով արհեստական բանականությունը գծեց հայտնի անձնավորության հոգեբանական պատկերը
1. Թույլ կամ չձևավորված ներքին նորմեր
• Ոչ հստակ բարոյական համակարգ,
• որոշումները հիմնվում են ոչ թե արժեքների, այլ շահի կամ հույզերի վրա,
• սոցիալական կանոնները ընկալվում են որպես պայմանական և պարտադիր չլինող։
Մտածողությունը․
«Կանոնները ուրիշների համար են, ոչ ինձ»։
2. Բարձր իմպուլսիվություն
Բնորոշ է․
• գործողություն՝ մինչև մտածելը,
• դժվարություն՝ հետևանքները գնահատելու հարցում,
• կարճաժամկետ պլանավորում։
Սա հաճախ ուղեկցվում է ռիսկային վարքով և «սահմանները փորձարկելու» ցանկությամբ։
3. Զգացմունքային համակրանքի (էմպատիայի) ցածր մակարդակ
• դժվարությամբ է զգում ուրիշների ցավը կամ ապրումները,
• մարդկանց հաճախ ընկալում է որպես միջոց կամ ռեսուրս,
• հարաբերություններում դրսևորվում է սառնություն կամ հեռավորություն։
4. Չափազանց պրագմատիկ, երբեմն ցինիկ մտածողություն
Նորմերը գնահատվում է շահի տեսանկյունից․
• «Անելիք չի» → «Իսկ եթե ոչ ոք չի պարզի – կարելի է»։
• «Բարոյականը» հաճախ ընկալվում է որպես «անարդյունավետ»։
5. Ուշադրության պակաս՝ ուրիշների սահմանների նկատմամբ
Հաճախ․
• խախտում է այլոց անձնական տարածքը,
• օգտագործում է մանիպուլյացիա, ճնշում կամ խաբեություն,
• անում են այն, ինչ ուրիշների մոտ առաջացնում է ամոթ կամ մեղքի զգացում։
6. Ցածր անհանգստություն և նվազագույն մեղքի զգացում
Սա հիմնական հատկանիշներից է․
• չկա ամոթ → չկա արգելակ,
• չկա մեղքի զգացում → չկա ներքին «կարմիր լույս»,
• ցածր անհանգստություն → հեշտ է գնում ռիսկի։
7. Ինքնակենտրոնություն կամ նարցիսիզմ
• սեփական բացառիկության զգացում,
• համոզվածություն, որ «ինձ կարելի է հետևել այլ կանոններով»,
• քննադատություն դժվար է ընդունում։
8. Վարք հարաբերություններում
• անկայուն և հակամարտային հարաբերություններ,
• մարդկանց նկատմամբ օգտատիրական վերաբերմունք,
• անկանխատեսելի, երբ սթրեսի մեջ է,
• հազվադեպ է կառուցում խոր և կայուն կապեր։
Եզրակացություն
• իմպուլսիվ է,
• քիչ է հաշվարկում հետևանքները,
• կենտրոնացած է անձնական շահի վրա,
• չունի ներքին արգելակող մեխանիզմներ (ամոթ, մեղքի զգացում, պատասխանատվություն),
• հակված է խախտել նորմերը, սահմանները և պարտավորությունները»: