«Շիրակի մարզում աղքատության բարձր մակարդակը ձևավորվել է կոնկրետ քաղաքական որոշումների արդյունքում». Մհեր Մելքոնյան

«Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Մհեր Մելքոնյանի ֆեյսբուքյան գրառումը. «Շիրակի մարզում աղքատության ցուցանիշը շարունակում է մնալ ամենաբարձրը հանրապետությունում՝ դառնալով սոցիալ-տնտեսական քաղաքականության խորքային ձախողումների վկայություն։ (Վիճակագրական կոմիտեն օրերս հրապարակել է «Աղքատության պատկերը Հայաստանում 2024թ. զեկույցը», որի համաձայն Հայաստանի ամենաաղքատ մարզը Շիրակն է, որտեղ աղքատ է բնակչության 43%-ը):
Սա պարզապես վիճակագրական փաստ չէ․ սա հազարավոր ընտանիքների առօրյա իրականությունն է, որոնց համար տարիներ շարունակ «զարգացում», «բարեփոխում» և «տնտեսական աճ» եզրույթները մնացել են թղթի վրա։
Շիրակը տասնամյակներ շարունակ չի ստացել համաչափ զարգացման իրական հնարավորություն։ Երկրաշարժի հետևանքների ոչ լիարժեք հաղթահարումից մինչև արդյունաբերական ներուժի ոչ նպատակային օգտագործում՝ մարզը մնացել է տնտեսական ու սոցիալական լուսանցքում։ Արդյունքում՝ գործազրկությունը դարձել է քրոնիկ, աղքատությունը՝ կայուն, իսկ արտագաղթը՝ շարունակական։
Աղքատության բարձր մակարդակը միայն սոցիալական խնդիր չէ․ այն քայքայում է կրթական համակարգը, սահմանափակում է առողջապահական ծառայությունների հասանելիությունը, խաթարում է համայնքների բնական զարգացումը և հատկապես վտանգում է երիտասարդների ապագան։ Պետությունը, որը չի կարող ապահովել իր քաղաքացիների նվազագույն սոցիալական անվտանգությունը, չի կարող խոսել երկարաժամկետ զարգացման մասին։
Այս իրավիճակը հնարավոր է փոխել միայն հստակ քաղաքական կամքի և նպատակային ծրագրերի միջոցով։ Առաջարկում եմ հետևյալ առաջնահերթ լուծումները․
1. Շիրակի մարզի հատուկ սոցիալ-տնտեսական կարգավիճակ
Շիրակին պետք է տրամադրել հատուկ զարգացման գոտու կարգավիճակ՝ հարկային և վարչարարական արտոնություններով՝ տեղական և օտարերկրյա ներդրումների համար։
2. Արդյունաբերական վերականգնման պետական ծրագիր
Վերագործարկել խորհրդային շրջանում գործող արդյունաբերական հարթակները, խթանել վերամշակող արտադրությունը և ստեղծել երկարաժամկետ, կայուն աշխատատեղեր։
3. Փոքր և միջին բիզնեսի հասցեական աջակցություն
Տրամադրել արտոնյալ վարկեր, սուբսիդիաներ և խորհրդատվական աջակցություն՝ հատկապես մարզի սահմանամերձ և խոցելի համայնքներում։
4. Աշխատուժի վերապատրաստում և զբաղվածության ծրագրեր
Ստեղծել մասնագիտական ուսուցման կենտրոններ՝ շուկայի պահանջներին համապատասխան մասնագիտություններով, ապահովելով ուսուցումից հետո աշխատանքի տեղավորում։
5. Սոցիալական պաշտպանության համակարգի վերանայում
Աջակցությունը դարձնել ոչ թե ձևական, այլ իրական՝ հաշվի առնելով կյանքի փաստացի արժեքը Շիրակի մարզում։
6. Երիտասարդների և ընտանիքների պահպանման քաղաքականություն
Բնակարանային մատչելի ծրագրեր, կրթական և առողջապահական արտոնություններ՝ մարզում մնալու և աշխատելու պայմանով։
Շիրակի մարզում աղքատության շարունակական բարձր մակարդակը չի կարող դիտարկվել որպես բնական կամ անխուսափելի երևույթ։ Այն ձևավորվել է կոնկրետ քաղաքական որոշումների և չկայացված պատասխանատվության արդյունքում։ Հետևաբար դրա հաղթահարումը նույնպես պահանջում է ոչ թե հերթական հայտարարություններ, այլ հստակ ռազմավարություն, չափելի արդյունքներ և անձնական պատասխանատվություն կրող որոշումներ։
Շիրակի հարցը պետության տարածքային ամբողջական զարգացման նկատմամբ վերաբերմունքի չափորոշիչն է։ Մինչ այդ վերաբերմունքը չփոխվի, որևէ խոսք սոցիալական արդարության կամ համազգային առաջընթացի մասին չի կարող համարվել համոզիչ»: