«Այդ պարզ կանոնները ժամանակին կարողացան աշխարհը փոխել». Ստեփան Դանիելյան

265

Չորեքշաբթի, 06 հուլիսի, 2022 թ., 01:12

Քաղաքագետ Ստեփան Դանիելյանի գրառումը. «Հայաստանի հիմնական խնդիրը միջանձնային հարաբերություններն են, որոնց վրա ձևավորվում են մնացած բոլոր ինստիտուտները: Հենց այդ հարաբերությունների կանոններն են, որ ոմանք կոչում են ազգային գաղափարախոսություն, ավելի բարձր մակարդակներում՝ մշակույթ, որոնց վրա ձևավորվում են քաղաքակրթություններ:

Աբրահամյան կրոնները՝ հուդայականությունը, քրիստոնեությունը, իսլամը հենց այդ խնդիրն էին լուծում: Հուդայականության մեջ կա 600-ից ավել պատվիրան ու կանոններ, քրիստոնեության մեջ՝ 10, իսլամում դա Շարիաթն է: Ինչի մասին են պատվիրանները՝ ընդամենը միջանձնային հարաբերությունների կանոնների մասին: Այդ պարզ կանոնները ժամանակին կարողացան աշխարհը փոխել: Հիմա դրանք մեզ համար շատ պարզ ու բնական են թվում, սակայն շատ դժվար փուլով են անցել, մինչև որ դարձել են այդքան պարզ ու բնական:

Միջանձնային հարաբերությունների վրա ձևավորվում են հանրություններ, իսկ հետագայում՝ ազգային ու պետական ինստիտուտներ: Դրանք ունիվերսալ հասկացություններ են:
Հետագայում, Արևմուտքում, կրոնական ունիվերսալ կանոններին եկան փոխարինելու աշխարհիկ կանոններ ու առաջացան սոցիալական նոր գաղափարախոսություններ, որոնք նույնպես փորձում են միջանձնային նոր հարաբերություններ ձևավորել, ինչի պատճառով հիմա ճգնաժամի մեջ են հայտնվել, սակայն դա այլ քննարկման թեմա է:

Ով, ինչ կանոններ է ներդրում, համապատասխան հասարակություն ու հանրային ինստիտուտներ է ստանում, կամ էլ եթե դա չի հաջողվում, մնում է ցեղային ու կրոնական համայնքի մակարդակներում ու դուրս մնում քաղաքակրթությունից, ինչպես այսօր մենք:

Առանց նման կանոնների չի լինում վստահություն, առանց որի հնարավոր չի միմյանց հետ հարաբերվել, առավել ևս՝ դառնալ քաղաքական ազգ:

Հիմա Հայաստանի հիմնական խնդիրը դա է, մենք չունենք միմյանց հետ հարաբերվելու կանոններ ու սկզբունքներ, արդյունքում ունենք այն, ինչն ունենք, չկա վստահություն միմյանց, հանրային, քաղաքական ու պետական ինստիտուտների հանդեպ:

Հենց միջանձնային մակարդակից է պետք սկսել ելքեր որոնել: Արդյոք Հայաստանում կկարողանան սահմանափակ թվով մարդիկ միավորվել ու միմյանց միջև նման կանոններով հարաբերվել, իրենց վրա պատասխանատվություն վերցնելով, ու այդ մոդելը տարածել մնացածի վրա»:

Աղբյուրը` Ստեփան Դանիելյան