Ուրբաթ, 29 մարտի, 2024 թ.
|
Ստեփանակերտում`   +15 °C

«Մենք լավ չենք ապրի, քանի դեռ Արցախի հարցը չի լուծվել». Վահրամ Թոքմաջյան

«Մենք լավ չենք ապրի, քանի դեռ Արցախի հարցը չի լուծվել». Վահրամ Թոքմաջյան
491
Երկուշաբթի, 01 հունիսի, 2020 թ., 00:10

Պատմաբան Վահրամ Թոքմաջյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է. «Մենք լավ չենք ապրի, քանի դեռ Արցախի հարցը չի լուծվել: Այս մասին մեզ ուղիղ տեքստով ասել է Տեր-Պետրոսյանը և անուղղակի ակնարկել Սերժ Սարգսյանը: Իմ կողմից հավելեմ, որ խոսքը միջազգային ընդունելի լուծման մասին է:

Մենք չենք ունենա նաև ինքնիշխանության բարձր աստիճան, քանի դեռ հարցը նույն՝ միջազգային ընդունելի լուծման չի արժանացել: Ակտիվ քաղաքականությամբ զբաղվող մարդիկ, հիմնականում, աշխատում են չխոսել այս մասին: Քանի դեռ ես նման հայտ չեմ ներայացրել, կարող եմ ասել: Ի դեպ, բացարձակ ինքնիշխանություն չի լինում: Բացարձակ ինքնիշխան չէին ո՛չ Հռոմեական կայսրությունը, ո՛չ Բյուզանդիան, ո՛չ Մոնղոլական կայսրությունը և ո՛չ էլ ներկայիս գերտերությունները՝ ԱՄՆ-ը կամ Չինաստանը: Յուրաքանչյուրն իր չափով կախված է պրովինցիաներից, նվաճումներից կամ այդ պահին գործող աշխարհակարգից: Նույնկերպ, քանի դեռ Արցախի հարցը չի լուծվել՝ դատարկ խոսակցություն է ռուսական ազդեցության ուժի հնարավոր նվազումը: Եթե հետխորհրդային տարածքի կոնֆլիկտների լուծման կախարդական փայտիկը գտներ Վաշինգթոնը, այն վարվելու էր նույն կերպ, ինչպես վարվում է Մոսկվան: Անկախ այն հանգամանքից, թե ինչ հեղափոխություն կանեինք մենք, նույն Վաշինգտոնը չէր արտահանձնի իր մոտ փրկություն գտած կոռուպցիոներներին, հանցագործներին: Սա աքսիոմա է: Եթե մենք լինեինք գերտերություն, ապա վարվելու էինք նույն կերպ: Ստիպելու էինք, որ փոքր ժողովուրդների կողմից բանակցողները չկարողանային պատշաճ ներկայանալ:

Քանի դեռ մենք ունակ չենք ինքնուրույն ազդելու գործընթացների վրա, կարիք ունենք խուսանավելու: Քանի դեռ դու չունես այնպիսի ուժայիններ, որոնք օպերացիա կանեն Բաքվում, ասենք՝ Ալիևի որդուն կստիպեն սեքսով զբաղվել իշու հետ ու շանտաժի միջոցով կկորզես հայանպաստ ստորագրություն, ստիպված ես հանդուրժել այս հայեցակարգը: Ի դեպ, մեր ուժը նաև չի պատում Պուտինի եռաշերտ մահճակալը տեղավորել Իլոն Մասկի նոր ստեղծած հրթիռի վրա և անհետ ուղարկել տիեզերք:

Քանի դեռ քո ուժայինների մի ստվար խումբ ամենօրյա ռեժիմով զեկուցում են ոչ Հայաստանին, ապա ինքնիշխանության նույնիսկ միջանկյալ աստիճանի մասին պետք է մոռանալ: Հրացանները, համազգեստն ու արտաքին տեսքը փոխակերպած հայ բոլշևիկները պատրաստ են նույն ծառայությունը մատուցել Կենտրոնին, ինչն արեցին նրանց նախապապերը 1920թ. մայիսին: Լավ է, որ այս տեքստը գրում եմ մայիսյան վերջին օրով: Ինքնիշխանության գոնե այս աստիճանի ու հնարավոր աճի շուրջ է, որ պետք է կայանա մեր հնարավոր հասարակական կոնսեսուսը: Մնացածը՝ ներքին քաղաքական զբաղմունքներ են՝ արևածաղիկ կեղևազերծելուն զուգահեռ:

Ռուսները չեն սիրում, երբ փորձում ես ազատվել իրենցից: Թե ինչպես են արձագանքում, դա այլ խոսակցության թեմա է: Նորանկախ պատմության մեջ մի քանի անգամ, ցավոք, առիթ ունեցել ենք տեսնելու:

Ես զգում եմ, որ կրկին, ցավոք, հեռու չէ այն պահը, երբ պետք է որոշում կայացնենք վերոհիշյալ կոնսեսուսի շուրջ: Ու այստեղ էական չէ, թե ով է իշխանության՝ Տեր-Պետրոսյանը, Քոչարյանը, Սարգսյանը, թե Փաշինյանը: Խոսքն ինքնիշխանության կոնսեսուսի մասին է, այլ ոչ՝ արտաքին քաղաքական բևեռ փոխելու: Ինձ չեք հավատո՞ւմ՝ գնացեք հարցրեք հարևան վրացիներից, թե ինչպես հատուցեցին, երբ փորձեցին ոչ թե ինքնիշխանության բարձր աստիճան ունենալ, այլ գոնե աշխարհաքաղաքական բևեռ փոխել:
ԿԳԲ-ի մայոր, բրիտանացի շպիոն, ԱՄՆ ԿՀՎ-ի կողմից հավաքագրված, ջհուդամասոնական օրակարգերի... լավ, էս մեկի հետ կապ չունեմ»: