«Կենսական անհրաժեշտություն է թափ հաղորդել սահմանամերձ գյուղերի զարգացմանը». Նաիրի Հոխիկյան

Լրագրող Նաիրի Հոխիկյանի թելեգրամյան գրառումը. «Սահմանամերձ գյուղերի գաղափարը Հայաստանում և Ադրբեջանում.

Քանի որ մենք սիրում ենք ամեն ինչով համեմատվել թշնամու հետ, փորձենք տեսնել, թե ինչպես են երկու երկրների իշխանությունները վերաբերվում սահմանամերձ բնակավայրերին։

Հայաստանում, ցավոք, մշտապես անտեսված են սահմանամերձ գյուղերը։ Չկա գոնե մեկ գյուղ, որը հատուկ ուշադրության է արժանանում կառավարության կողմից, բացառությամբ որոշ ցածր հարկատեսակների և օգնության նպաստների։

Մեր սահմանամերձ գյուղերում մարդիկ հիմնականում ապրում են դժվար սոցիալական պայմաններում, հնարավորություն չունեն նորոգել իրենց տները, շատ վայրերում չկա բնական գազ, խմելու ջուրը հիմնականում ժամով է կամ ընդհանրապես չկա, վաճառում են դույլերով։ Սահմանամերձ գյուղերի մեծ մասում չկան խանութներ կամ սպասարկման կառույցներ, կիսաքանդ վիճակում են մշակութային ակումբները, չկան կրթական ու ժամանցի կենտրոններ, ճանապարհները աղետալի են։

2023-ին էլ ՀՀ կառավարությունը որոշեց փակել այն դպրոցները, որոնց աշակերտների թիվը 100-ից քիչ է։ Այդ դեպքում սահմանամերձ գրեթե բոլոր գյուղերի դպրոցները փակվում են, ինչն էլ իր հետ բերում է մեծ արտագաղթի։

Այս պայմաններում բնակիչները, բնականաբար, պիտի ձգտեն հեռանալ գյուղից ու հաստատվել որևէ քաղաքում, քիչ թե շատ նորմալ վայրում։

Իսկ ի՞նչ է տասնամյակներ շարունակ արել ու անում Ադրբեջանը։

Նայեք Նախիջևանի ճիշտ սահմանին Սադարակ, Հեյդարաբադ, Օրդուբադ, Բջնակ բնակավայրերը, Արցախի Ջրականի դիմաց՝ Հորադիս գյուղը, Տավուշի Բերքաբեր գյուղի դիմաց՝ ադրբեջանաբնակ Մեզեմ գյուղը և այլն։

Բոլոր սահմանամերձ գյուղերում Ադրբեջանի կառավարությունը հսկայական ներդրումներ է արել, որ բնակիչների կյանքը առավել հեշտ ու գայթակղիչ լինի։

Ադրբեջանի կառավարությունը պարբերաբար նորոգում, ներկում է սահմանամերձ գյուղերի բոլոր տների տանիքները, նորոգում փողոցները, գյուղերն ապահովում մշտական խմելու և ոռոգման ջրերով, կենցաղային և կոմունալ պայմաններով, գյուղերում պետական պատվերով ստեղծում մեծ խանութներ ու հանդիսությունների, ժամանցի սրահներ։

Սրանք պայմաններ են, որոնք սահմանամերձ գյուղերի բնակիչներին պահում են տեղում և կանխում հնարավոր արտագաղթը, քանի որ Ադրբեջանի իշխանությունը լավ է հասկանում՝ որտեղ կա բնակիչ, այնտեղ ամուր է սահմանը, իսկ եթե դատարկվում է բնակավայրը, թուլանում է նաև սահմանը, դառնում վիճելի։

Ահա թե ինչու Հայաստանում կենսական անհրաժեշտություն է մեծ թափ հաղորդել սահմանամերձ գյուղերի զարգացմանը, պետական պատվերով տների կառուցմանը, սահմանամերձ գյուղերի բնակիչներին անվճար բարձրագույն կրթություն ապահովելուն, ավտոբուսային ցանցի զարգացմանը, ժամանցի ու կրթական կենտրոնների, աշխատատեղերի ստեղծմանը և այլն։

Բոլոր այս առաջնահերթությունները մանրամասն նշված են արմատական փոփոխությունների ծրագրում»: