«Պետք է կյանքի կոչել օրինագիծ, որը բժշկի մասնագիտությունը կդարձնի պաշտպանված»․ Արման Բաբաջանյան

ԱԺ նախկին պատգամավոր Արման Բաբաջանյանի ֆեյսբուքյան գրառումը․ «Շտապօգնության բժիշկների նկատմամբ բռնությունը ոչ միայն անհանդուրժելի հանցագործություն է, այլև խորքային նշան այն բանի, որ պետությունն ու հասարակությունը դեռևս չեն գիտակցել բժշկի մասնագիտության ռազմավարական նշանակությունը։ Բժիշկը հասարակության բարոյական հենասյունն է։ Նա է կանգնում մարդու և մահվան միջև։ Եվ երբ այդ մարդուն հարվածում են, մենք ոչ միայն վնասում ենք անհատին, այլ քայքայում ենք ամբողջ հանրային համակարգի նկատմամբ վստահությունը։
Քաղաքակիրթ աշխարհում բժիշկների նկատմամբ բռնությունը դասվում է հատուկ կատեգորիայի հանցագործությունների շարքին։ Միացյալ Նահանգներում, օրինակ, տասնյակ նահանգներ ունեն առանձին օրենսդրական կարգավորումներ, որոնք ապահովում են բժիշկների իրավական հատուկ պաշտպանություն։ Հիվանդանոցների տարածքում բուժանձնակազմի նկատմամբ նույնիսկ բղավելը կարող է հանգեցնել քրեական պատասխանատվության։ Եվրոպական միությունում գործող մի շարք իրավական ակտերով բժշկական անձնակազմը համարվում է առաջնային պաշտպանության ենթակա խումբ՝ իրենց աշխատանքի բնույթով։ Ֆրանսիայում գործում է հատուկ «հոգեբանական աջակցություն բժիշկներին» պետական ծրագիր, իսկ Գերմանիայում բժիշկների նկատմամբ բռնության դեպքերը ենթարկվում են արագ ընթացակարգով դատական քննության՝ ներառյալ պետական մեղադրանքի պարտադիր ներգրավմամբ։
Վիճակագրությունն ահազանգող է։ Վրաստանում վերջին երեք տարիներին գրանցվել է բուժաշխատողների նկատմամբ բռնության շուրջ 60 դեպք, որոնցից միայն 12-ը հասել է դատարան։ Ռուսաստանում 2022-ին գրանցվել է 1800 ֆիզիկական հարձակում բուժանձնակազմի վրա, որոնց մեծ մասն անպատիժ է մնացել։ Ուկրաինայում պատերազմի ընթացքում նման դեպքերը կտրուկ աճել են՝ հատկապես շտապօգնության բրիգադների դեմ։ ԵՄ տարածքում տարեկան արձանագրվում է մոտավորապես 10 000 միջադեպ բուժաշխատողների նկատմամբ, որոնց զգալի մասն ուղղակիորեն կապված է հասարակական ագրեսիայի և սոցիալական բևեռացման հետ։ ԱՄՆ-ում բժշկական հաստատություններում բռնության դեպքերը ավելացել են 63 տոկոսով վերջին տասնամյակում, ինչին ի պատասխան ընդունվել են մի շարք խիստ օրենսդրական միջոցներ։
Հայաստանում նման հարձակումները, նույնիսկ եթե թվով քիչ են, ունեն առավել կործանարար հետևանք։ Փոքր երկրում յուրաքանչյուր բժիշկ մի ամբողջ համայնքի հենասյունն է։ Յուրաքանչյուր բռնություն բժշկի նկատմամբ ոչ միայն քայքայում է մարդու վստահությունը առողջապահական համակարգի հանդեպ, այլ ուղիղ ազդում է մասնագիտության գրավչության վրա։ Երիտասարդ բժիշկները վախենում են մտնել համակարգ, իսկ գործողները մտածում են արտագաղթի մասին։ Սա ազգային անվտանգության հարց է։
Պետությունն ունի մի քանի ճշգրիտ անելիք. առաջինը՝ օրենսդրական փոփոխություն, որով շտապօգնության և բուժանձնակազմի նկատմամբ հարձակումները պետք է դիտարկվեն որպես ծանրացուցիչ հանգամանքով հանցագործություն՝ հստակ պատասխանատվությամբ։ Երկրորդը՝ իրավապահ մարմիններում անհրաժեշտ է ներդնել բժշկական անձնակազմի նկատմամբ բռնության արձագանքման արագ արձագանքման մեխանիզմ։ Երրորդը՝ հանրային լայն արշավ, որը կվերակառուցի հարգանքի մթնոլորտը բուժաշխատողի նկատմամբ՝ սկսած դպրոցից, շարունակելով զանգվածային լրատվամիջոցներում։ Չորրորդը՝ ստեղծել «բուժաշխատողների անվտանգության պետական խորհուրդ», որը կվերահսկի ոլորտի քաղաքականությունը, տվյալների հավաքագրումը և կանխարգելիչ ռազմավարության մշակումն ու իրագործումը։
Մենք պարտավոր ենք հստակ խոսել հանրության հետ բժիշկների պաշտպանության կարևորության մասին։ Պետք է կյանքի կոչել օրենսդրական այնպիսի նախաձեռնություն, որը կդարձնի բժշկի մասնագիտությունը պաշտպանված, անվտանգ և հեղինակավոր։ Պետք է կազմակերպելով միջգերատեսչական աշխատանքային խումբ, ներգրավելով բուն բուժաշխատողներին, և մշակել խորհրդարանական օրենսդրական փաթեթ, որը կմերժի անպատժելիությունը։
Պետք է կառուցենք պետություն, որտեղ բժշկի ձեռքը սուրբ է, որովհետև այդ ձեռքը կյանք է փրկում։ Իսկ կյանքից վեր արժեք չկա»։