«Թրամփի խաղաղության պլանը նախատեսում է «Նոր Գազայի» ստեղծում»․ Արա Պողոսյան

Քաղաքագետ Արա Պողոսյանի ֆեյսբուքյան իր էջում տեսանյութ է հրապարակել՝ կից գրառումով․ «Թրամփի խաղաղության պլանը նախատեսում է «Նոր Գազայի» և «Խաղաղության խորհրդի» ստեղծում՝ Թրամփի ղեկավարությամբ։
ՎԱՇԻՆԳԹՈՆ, սեպտեմբերի 29 (Ռոյթերս) – ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը երկուշաբթի օրը հրապարակել է 20 կետից բաղկացած խաղաղության առաջարկ Գազայի վերաբերյալ, որը նպատակ ունի վերջ դնել Իսրայելի և ՀԱՄԱՍ-ի զինյալների միջև պատերազմին և պահանջում է հրադադարի ուժի մեջ մտնելուց հետո 72 ժամվա ընթացքում վերադարձնել բոլոր կենդանի և մահացած պատանդներին:
Պլանը բազմաթիվ մանրամասներ թողնում է բանակցությունների համար և կախված է ՀԱՄԱՍ-ի զինյալների համաձայնությունից, որոնք 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ին պատերազմ էին սկսել Իսրայելի դեմ։ Վերակառուցված Գազան պլանում անվանվել է «Նոր Գազա»:
Ահա պլանի հիմնական կետերը, որը ձևավորվել է վերջին շաբաթների ընթացքում Թրամփի և նրա թիմի, ինչպես նաև իսրայելական և արաբական առաջնորդների միջև ինտենսիվ բանակցությունների արդյունքում.
․ Եթե երկու կողմերն էլ համաձայնվեն այս առաջարկին, պատերազմը կդադարեցվի անմիջապես։ Իսրայելի զինված ուժերը մասնակիորեն կհանեն իրենց զորքերը պատանդների ազատ արձակմանը նախապատրաստվելու նպատակով։ Բոլոր ռազմական գործողությունները կդադարեցվեն, իսկ ճակատային գծերը կմնան նույն վիճակում այնքան ժամանակ, քանի դեռ չեն կատարվել իսրայելական զորքերի «լիարժեք փուլային դուրսբերման» պայմանները։
․ Իսրայելի՝ այս առաջարկը հրապարակայնորեն ընդունելուց հետո 72 ժամվա ընթացքում պետք է վերադարձվեն բոլոր պատանդները՝ կենդանի և մահացած։ Պատանդների ազատ արձակումից հետո Իսրայելը կազատի 250 պաղեստինցի բանտարկյալների, ովքեր դատապարտված են ցմահ ազատազրկման, ինչպես նաև Գազայի 1700 բնակիչների, ովքեր ձերբակալվել են 2023 թվականի հոկտեմբերի 7-ին սկսված հակամարտությունից հետո։ Ամեն մի ազատ արձակված իսրայելցի պատանդի դիմաց Իսրայելը կվերադարձնի Գազայի 15 զոհված բնակչի մարմին։
․ Բոլոր պատանդների ազատ արձակումից հետո՝ ՀԱՄԱՍ-ի այն անդամները, որվքեր հանդես են գալիս «խաղաղ համակեցության» օգտին և վայր են դրել զենքը, կստանան համաներում։ ՀԱՄԱՍ-ի այն անդամները, ովքեր կցանկանան լքել Գազան, կտրամադրվի անվտանգ ելք դեպի ընդունող երկրներ։
․ Այս համաձայնագրի ընդունումից հետո մարդասիրական օգնությունը անմիջապես կուղարկվի Գազայի հատված՝ համաձայն 2025 թվականի հունվարի 19-ի համաձայնագրով սահմանված ծավալների։ Օգնության մատակարարումները կիրականացվեն առանց Իսրայելի կամ ՀԱՄԱՍ-ի միջամտության՝ ՄԱԿ-ի և նրա գործակալությունների միջոցով։
․«Ապառադիկալացված» Գազան չի հանդիսանա վտանգ իր հարևանների համար և «կվերակառուցվի»՝ ի բարօրություն գազացիների։
․ Թրամփի պլանը նախատեսում է ստեղծել «Խաղաղության խորհուրդ», որը կձևավորվի միջազգային դիտորդներից՝ Թրամփի գլխավորությամբ։ Այս խորհրդում որոշ դեր կունենա նաև Մեծ Բրիտանիայի նախկին վարչապետ Թոնի Բլերը։
Գազայի կառավարումը ժամանակավորապես կիրականացնի անցումային «տեխնոկրատական, ապաքաղաքական» կոմիտե, բաղկացած պաղեստինցիներից և միջազգային փորձագետներից՝ Խաղաղության խորհրդի վերահսկողությամբ։ Այս խումբը կսահմանի վերակառուցման չափանիշները և կղեկավարի ֆինանսավորումը մինչև այն պահը, երբ Պաղեստինյան վարչակազմը կանցկացնի լայնածավալ բարեփոխումներ։
․ Թրամփի տնտեսական զարգացման պլանը կզարգացնի Գազայի վերականգնումը՝ միջազգային փորձագետների միջոցով, ովքեր մասնակցել են Մերձավոր Արևելքի ժամանակակից զարգացած քաղաքների ստեղծմանը։ Կստեղծվի հատուկ տնտեսական գոտի՝ արտոնյալ մաքսային և մուտքի դրույքաչափերով, համաձայնեցված շահագրգիռ երկրների հետ։
․ Պլանի համաձայն՝ ոչ-ոքի չի հարկադրվի լքել Գազան, սակայն ցանկացողները կկարողանան ազատորեն մեկնել և վերադառնալ։ «Մենք կխրախուսենք մարդկանց մնալ և հնարավորություն կտանք կառուցել ավելի լավ Գազա», — նշված է փաստաթղթում։
․ ՀԱՄԱՍ-ը և մյուս զինված խմբավորումները չպետք է որևէ կերպ մասնակցեն Գազայի կառավարմանը՝ ո՛չ ուղղակի, ո՛չ անուղղակի։ Բոլոր ռազմական ենթակառուցվածքները, ներառյալ թունելներն ու զենքի արտադրամասերը, պետք է ոչնչացվեն։ Անկախ դիտորդները կհսկեն Գազայի ապառազմականացումը։
․ «Նոր Գազան լիովին կստանձնի խաղաղ համակեցության և տնտեսապես զարգացող հասարակություն կառուցելու հանձնառությունը»։
․ Տարածաշրջանային գործընկերները կաշխատեն ապահովելու համար, որ ՀԱՄԱՍ-ը և իր հետ կախված խմբավորումները կատարեն իրենց պարտավորությունները, և որ Նոր Գազան չդառնա սպառնալիք։
․ ԱՄՆ-ը համագործակցելու է արաբական և միջազգային գործընկերների հետ, որպեսզի ստեղծի ժամանակավոր Միջազգային կայունացնող ուժեր, որոնք անմիջապես կտեղակայվեն Գազայում։
․ Իսրայելը չի օկուպացնի և չի միացնի Գազան։ Իսրայելի բանակը փուլ առ փուլ կփոխանցի իր կողմից օկուպացված տարածքները միջազգային կայունացնող ուժերին։
Պլանում հստակ չի նշվում՝ ինչպիսին է պաղեստինյան պետականության հասնելու ճանապարհը, սակայն նշվում է, որ Գազայի վերակառուցման և Պաղեստինյան վարչակազմի բարեփոխումների խորացման հետ մեկտեղ «կարող են ի վերջո ստեղծվել պայմաններ պաղեստինյան ինքնորոշման և պետականության կայուն ճանապարհի համար, ինչը մենք ճանաչում ենք որպես պաղեստինյան ժողովրդի ձգտում»։
ԱՄՆ-ը նախաձեռնելու է Իսրայելի և պաղեստինցիների միջև երկխոսություն, որը նպատակ կունենա հասնելու «խաղաղ և բարեկեցիկ համակեցության քաղաքական հեռանկարի»»։