Ուրբաթ, 29 մարտի, 2024 թ.
|
Ստեփանակերտում`   +15 °C

«Որ ՀՀ ավիացիան կանգնած է անդունդի եզրին, դա ավիացիոն հանրությունը կհաստատի». Նավիկ Խաչատրյան

«Որ ՀՀ ավիացիան կանգնած է անդունդի եզրին, դա ավիացիոն հանրությունը կհաստատի». Նավիկ Խաչատրյան
272
Երկուշաբթի, 06 ապրիլի, 2020 թ., 13:30

Ավիացիոն խորհրդատու Նավիկ Խաչատրյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է․ «Հարգելի ֆեյսբուքյան ընկերներ և ավիացիոն մասնագետներ, վստահ եմ, որ վիրուսի պանդեմիան վաղ թե ուշ կհաղթահարենք: Ցանկանում եմ ձեզ հետ կիսվել կորոնավիրուսից հետո ավիացիայի ապագայի մասին իմ մտքերով և տեսնել ձեր համաձայնությունը կամ կարդալ ձեր մասնագիտական անհմաձայնությունները։ Ոչ մեկին չենք վիրավորում, անձնավորում, նման և այլ ոչ ադեկվատ գրառումները անմիջապես կհեռացնեմ։ Ուրեմն՝ Сотрем снова начнем: Դեռևս 2 տարի առաջ ՏԿՆ հարթակում ստեղծված ավիացիայի զարգացման խմբում շատերս նկատեցինք, որ մեր առաջ մի անհեթեթ խնդիր էր դրված՝ ապացուցել կառավարությանը՝ արդյոք ՀՀ-ին անհրաժեշտ է ունենալ ազգային փոխադրող, թե՞ չէ: Որպես օրինավոր քաղաքացիներ մենք 3 ամիս ծախսեցինք ու ներկայացրեցինք 33 էջանոց զեկույց՝ հիմնավորելով՝ այո՛ ՀՀ-ին պետք է ունենալ ԱՓ։ Այդ զեկույցը ոչ ոք չկարդաց, իհարկե, քանի որ կառավարությունն այլ խնդիրներով էր զբաված։

Դրան հետևեց 2019-ի փետրվարին հաստատված կառավարության 60 էջանոց ծրագիրը, որտեղ ավիացիային հատկացվեց ընդամենը 2 տող՝ դրսի չվերթների հաճախականությունը պետք է մեծացնել և ՔԱԿ-ը պետք է զբաղվի օդում աղտոտվածության նկատմամբ վերահսկմամբ։ Դրանով ՀՀ-ում ավիացիոն ոլորտի մակարդակն իջավ պլինտուսից ցածր…Համաշխարհային ավիացիոն փորձը և աշխարհի գրեթե բոլոր պետությունների կողմից ընդունված այդ ոլորտի ստրատեգիական նշանակությունը մեր մոտ underestimate արվեց։ Պետությունը, ի դեմս ՔԱԿ-ի, կրավորական դիրք ընդունեց, ասեց, որ տեղական փոխադրող ստեղծել և շահագործելը դա զուտ կոմերցիոն ծրագիր է, այնտեղ ոչ մի անվտանգություն էլ չկա, հետևաբար ոչ մի աջակցություն չի լինելու՝ գնացեք և մրցակցեք Աէրոֆլոտի հետ… Հետո, իհարկե, եկան լոուքոսթրները, սկսեցին 50$-ով ուղևորներին Հռոմ տանել և այլ պանծալի թեմաներ։ 2013-ի հոկտեմբերի 23-ին հապճեպ և լրիվ անպատրաստ, առանց ICAO-ի համապատասխան հանձնարարականն ուսումնասիրելու արագի մեջ ընդունվեց Բաց Երկնքի քաղաքականությունը, դա հանգեցրեց գործող միակ տեղական փոխադրողի սննկացմանը, դրանից հետո ներքին փոխադրողի հետ իրական մրցակցության բացակայության պայմաններում ավիատոմսերի գների շեշտակիորեն աճեցին, որոնք պահպանվում են մինչ օրս... Այդ բոլորն այն ժամանակ ոչ մեկին չհետաքրքրեց։ Ռուսական փոխադրողներն այժմ տիրապետում են ՀՀ ամբողջ ուղևորահոսքի մոտ 70%-ին, իրենց օդանավակայաններում իրենց փոխադրողների համար կիրառում են մոտ 2 անգամ ցածր սակագներ քան ՀՀ-ում գրանցված և ՀՀ-ից թռնող փոխադրողներ համար, ում համարում են int’l carrier, իսկ Росснавигация-ան ավելի առաջ գնաց՝ իրենց սակագները մոտ 3 անգամ նվազ են իրենց փոխադրողների համար քան մեր։ Եվ այս ամենը միասնական մաքսային միության պայմաններում... Հայկական փոխադրող (իմ համեստ կարծիքով՝ ՀՀ-ում կարող է ստեղծվել և շահագործվել լավագույն դեպքում 1՝ այո՛ միայն 1, ոչ ավել ֆինանսապես առողջ փոխադրող, բայց դա առանձին թեմա է...) դեպի Ռուսաստան չի թռնում 2014-ից և եթե փոփոխություններ չլինեն այլևս երբեք չի թռնի Ռուսաստան, իսկ ավիատոմսերի գները կմնան նույն բարձր մակարդակի, ինչ կան հիմա։ Եթե՞ ավիացիան էլ ենք տվել Ռուսներին, իմանանք ֆիքսենք ու այս թեման էլ փակենք։ Ավիացիայի մասին օրենքն ընդունվել է 1994-ին, հետո խմբագրվել է 2007-ի մարտին (ավելացվել են կետեր օդանավակայանի կոնցեսիոների մասին... օրենքը հարմարեցրել են կոնցեսիոներին)։ Ինչևէ ունենք այն ինչ ունենք։ Որ ՀՀ ավիացիան կանգնած է անդունդի եզրին դա ավիացիոն հանրությունը կհաստատի, անձամբ ես այդ սթափեցնող եզրութը բազմիցս օգտագործել եմ։ Երկրի տնտեսության զարգացման համար պետք է ունենալ սեփական ոտքերի վրա աներեր կանգնող ավիացիա։ Ավիացիոն ոլորտն աշխատավարձերի մակարդակի պահով միշտ գրեթե 2-3 անգամ բարձր է եղել պետության միջինից, ինչո՞ւ, որովհետև այն բազմաոլորտ է, բազում նյուանսներ ունի, ICAO-ի ստանդարտները շատ խիստ են, նաև բարդ, ամենուր առնչվում են անվտանգության հետ, հետևաբար պահանջվում են մաքսիմում ուսուցված մասնագետներ։ Այն որ Հայաստանն ունի ավիացիոն կադրերի սով, դա նույնպես բազմիցս ասվել է։ Իսկ նման կադրեր կրթելու և մասնագետներ սարքելու միակ ճանապարը պետական աջակցությամբ փոխադրող ստեղծելն ու շահագործելն է։ Գամ իմ տեսլականին, թե պանդեմիայի ավարտից հետո ինչպես կարելի է զարգացնել ավիացիոն ոլորտը՝

1) կառավարությունը պետք է վերաիմաստավորի և դեմքով կանգնի դեպի ավիացիան, պետք է մոռանալ այն անհեթեթ եզրույթը՝ իբր պետությունը վատ կառավարիչ է (եթե կառավարությունը չլիներ ԱՆ ոչ մի արդյունքի միայնակ չէր հասնի այս վիրուսի դեմ)։ 21-րդ դարում վերահսկողության այսպիսի հնարավորությունների պարագայում անհնար է թույլատրել այն ալան-թալանը, ինչն առկա էր նախկին ռեժիմների ժամանակ:

2) Միանշանակ չեղարկել անփառունակ Բաց Երկինքը, և այն նորից ընդունել ավիացիոն շուկայից եկող համապատասխան դրական արձագանքներից հետո, ասենք 5 տարուց հետո։ Օդային հաղորդակցությունը վերականգնել նախկինում գործող ամեն պետության հետ առանձին կնքված միջպետական պայմանագրերով և ՔԱԿ-ին հորդորել անվերապահորեն վերահսկել դրանք։

3) Փոփոխել ներկայիս՝ 14 տարի գործող Ավիացիայի մասին օրենքը։ 4) Պետական վերահսկման ներքո ավիացիոն կառույցում ստեղծել մոտավորապես 10 հոգանոց խումբ կազմված միայն ավիացոն մասնագետներից (սա էն, որ վերևում գրեցի сотрем снова начнем)։ Այդ խմբին տալ հստակ առաջադրանք՝ ազգային փոխադրող ստեղծելու նպատակով ուսումնասիրել նորացված համաշխարհային ավիացիոն դաշտը, ներկայացնել առաջարկներ, ԱՓ ստեղծել պետության բաժնեմասային աջակցությամբ, նշել քայլերի հստակ հաջորդականությունը, թեման քննարկել բոլոր շահագրգիռ կողմերի հետ։ Կարող էի ավելի մանրամասն գրել, բայց բավարարվեմ այսքանով։ Հուսով եմ՝ միասնաբար կգործենք ապագայում և չենք թողնի ՀՀ ավիացիան անդունդից գահավիժի ցած»։