«Անպատկառ խոսք հնչեցնելն իշխանության լեգիտիմության կորստի սկիզբն է»․ Հրայր Կամենդատյան
101
Երեկ, 20:00
Տնտեսագետ Հրայր Կամենդատյանի ֆեյսբուքյան գրառումը. «Իշխանավորի անպարկեշտ պահվածքի և ազգային բարոյականության նսեմացման մասին։ «Երբ պաշտոնյան անպատիվ է խոսում, ամբողջ պետությունն է ամաչում»։ Պետական պաշտոնյան բառի ամենախիստ իմաստով պետության դեմքն է, պատիվը և չափանիշը։ Երբ այդ դեմքը աղտոտվում է անպարկեշտ բառերով, սեռական ենթատեքստերով կամ դիվային ծիծաղով համեմված անարագ խոսքերով, դա այլևս միայն անհատական հեգնանք չէ, դա ամբողջ պետականության կործանման ազդակ է։ Խոսքը «հագնում» է սեռական ակնարկով լպիրշություն, այն դառնում է պետության մերկացումը ամբոխի առաջ։ Պետական պաշտոնյայի խոսքի պատասխանատվությունը Հայաստանի Հանրապետությունը ժողովրդավարական պետություն է, սակայն ժողովրդավարությունը լկտիության և բարոյազրկման լիցենզիա չէ։ Ժողովրդավարությունը ենթադրում է, որ իշխանավորն ավելի է զսպում իրեն, քան հասարակ քաղաքացին, որովհետև նրա խոսքն ավելի ուժ ունի։ Բառը հրացանի նման է՝ սովորական մարդու ձեռքում կրակոց է, ղեկավարի բերանում՝ պատերազմ։ Անպատիվ խոսքն իշխանավորի բերանում դառնում է օրինաչափություն՝ հատկապես երբ համեմվում է սարկազմով, թաքուն ծաղրանքով կամ մանիպուլյատիվ ժպիտով։ Այդ ժպիտը բառի մեջ դիվական ծուղակ է դնում՝ սովորական մարդու համար։ Պատմական հիշեցումներ՝ խոսքի և պատվի ուժի մասին Գարեգին Նժդեհը գրել է․ «Ժողովուրդը մահանում է ոչ թե զենքի պակասից, այլ բարոյականության վախճանից»։ Իսկ ո՞րն է ավելի բարոյազրկող, քան երբ պետության ղեկավարն առանց ամաչելու խոսում է այնպիսի բառերով, որոնք մինչև հիմա միայն փողոցում էին հնչում։ Մեսրոպ Մաշտոցը՝ իր ժամանակի իշխանավորներին խրատում էր «Թող քո խոսքը լինի չափի մեջ, զուսպ, զարդարված իմաստությամբ և հեռու գռեհկությունից»։ Նարեկացին՝ «Ոչ թե լեզվիդ երկարությունն է խոսում քո փառքի մասին, այլ լռության չափը»։ Հայկական ասացվածքներ՝ բարոյականության և խոսքի մասին «Բանն ասողինն է, ոչ թե լսողինը։ Պատասխանատվությունը բեռն է ոչ թե լսողի, այլ իշխանության»։ «Ամոթը չի սպանում, բայց ազգ է մաշում»։ «Երբ խելքը պակաս է՝ լեզուն երկարում է»։ «Հպարտ մարդը պահում է լռությունը, խայտառակ մարդը՝ ամբիոնը»։ Ի՞նչ է տեղի ունենում, երբ պաշտոնյան բարոյական պատնեշը քանդում է 1. Հանրության՝ պետության հանդեպ հարգանքը փլուզվում է։ 2. Լկտիությունը վերածվում է քաղաքական մշակույթի նոր նորմի։ 3. Երիտասարդությունը սովորում է, որ գռեհիկ խոսքն իշխանություն է տալիս, ոչ թե խայտառակություն։ Սա ոչ թե հումոր է, այլ պետականության աքիլեսյան գարշապարը։ Պետական պաշտոնյայի բերանից սեռական ենթատեքստով անպատկառ խոսք հնչեցնելը ոչ միայն անհատական ձախողում է, այլ դա ազգային կրթական մոդելի վարկաբեկում է, բարոյականության դեգրադացիայի ազդակ է, և վերջիվերջո՝ իշխանության լեգիտիմության կորստի սկիզբ»։