«Օվկիանոսը դառնում է չափազանց տաք կյանքի համար». Լևոն Ազիզյան
166
Երեկ, 22:24
«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրեն Լևոն Ազիզյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրում է․ «Օվկիանոսը դառնում է չափազանց տաք կյանքի համար 2014-2016թթ. ժամանակահատվածում Հյուսիսային Ամերիկայի Խաղաղ օվկիանոսի ափին գրանցվել է երբևէ գրանցված ամենաերկար ծովային ջերմային ալիքը։ Օվկիանոսի ջերմաստիճանը բարձրացել է պատմական նորմերից 2-6°C-ով և երկար ժամանակ մնացել է բարձր մակարդակի վրա։ Վիկտորիայի համալսարանի (UVic) նոր հետազոտությունը ցույց է տալիս, թե որքան խաթարումներ կարող են առաջացնել ծովային ջերմային ալիքները օվկիանոսային էկոհամակարգերի վրա և պատկերացում է տալիս օվկիանոսի ապագա տաքացման հնարավոր ազդեցության մասին։ Ծովային ջերմային ալիքը աննախադեպ էկոլոգիական ցնցումներ է առաջացրել ?Հյուսիսային Ամերիկայի արևմտյան ափի հազարավոր կիլոմետրերի վրա։ Գիտնականների մի խումբ պարզել է, որ ջերմային ալիքի ընթացքում 240 ծովային տեսակներ դուրս են եկել իրենց սովորական աշխարհագրական տարածքից, և դրանցից շատերը տեղաշարժվել են դեպի հյուսիս՝ բավական մեծ հեռավորությամբ։ Որոշ տեսակներ, այդ թվում՝ հյուսիսային կետանման դելֆինը և ծովային լորձնէակ Placida cremoniana-ն, հայտնաբերվել են իրենց սովորական սահմաններից ավելի քան 1000 կիլոմետր հեռավորության վրա։ Ջերմային ալիքը հանգեցրել է ծովային ջրիմուռների և ջրիմուռային խոտերի թփուտների զանգվածային ոչնչացման, ինչպես նաև շատ ծովային ջրիմուռային անտառների փլուզման։ Տարբերի տեսակների ոչնչացումը՝ ծովաստղերից մինչև ծովային թռչուններ տեսակների ոչնչացումը հասեկ է աննախադեպ մակարդակի, և մի քանի ծովային կաթնասունների մոտ արձանագրվել են մահացության անսովոր դեպքեր: Ժայռոտ ափերի հիմնական գիշատիչ Pycnopodia helianthoides-ը գտնվում էր վերացման եզրին։ Ջերմային ալիքի հետևանքների մեծ մասը շղթայական բնույթի են եղեկ, իսկ որոշ տեսակների վրա ուղղակի ազդեցությունները հանգեցրել է բարդ դինամիկայի, որն ազդել է ամեն ինչի վրա՝ սկսած պլանկտոնից մինչև կետեր: Ջերմաստիճանի հետ կապված հիվանդությունները, ինչպիսիք են ծովաստղերի սպառումը, հանգեցրել են էկոհամակարգի փլուզման: Սննդային ձկների թվաքանակի և սննդային որակի նվազումը խնդիրներ է ստեղծել գիշատիչների համար: Տեղի է ունեցել պլանկտոնային համակեցությունների վերակազմակերպում ինչն էլ հանգեցրել է ծովային օվկիանոսագրական օբյեկտների արտադրողականության փոփոխության։ Ջերմային ալիքը հանգեցրեց նաև տնտեսական կորուստների: Տեսակների փոխազդեցությունների փոփոխությունների, հիվանդությունների տարածման և կենսավայրերի կորստի պատճառով բազմաթիվ ձկնորսական տնտեսությունների փակումը հանգեցրեց հարյուր միլիոնավոր դոլարների կորուստների։ Քանի որ ջերմային ալիքները դառնում են ավելի հաճախակի և ինտենսիվ կլիմայի փոփոխության պայմաններում, 2014-2016 թվականների Խաղաղ օվկիանոսի հյուսիսարևելյան մասի ծովային ջերմային ալիքը կարևոր օրինակ է այն բանի, թե ինչպես է կլիմայի փոփոխությունը ազդում օվկիանոսային կյանքի վրա և ինչպիսին կարող են լինել մեր օվկիանոսները ապագայում։ Այս ուսումնասիրությունը ընդգծում է, էկոհամակարգերի վրա հիմնված ծովային միջավայրի պահպանության ռազմավարությունների և կլիմայի փոփոխության հետևանքների մեղմման միջոցառումների մշակման հրատապ անհրաժեշտությունը»։