««Էրզրումի հայի տղան» ասաց` ախպեր, ձեզի կսպասինք, յեդ արեք». Նաիրի Հոխիկյան

Լրագրող Նաիրի Հոխիկյանի գրառումը. «2016-ի հունիս ամիսն էր կարծեմ։ Թուրքիայի՝ Արևմտյան Հայաստանի տարածքում շարունակում էի վավերագրական ֆիլմեր նկարել ազգային ինքնությունը պահպանած հայերի մասին։ Այդ օրը Կարին (Էրզրում) քաղաքում էի, որը լիքն է թուրք ֆաշիստական, մոլեռանդ խմբերով։ Քաղաքում որոշ նկարահումներից ու զրույցներից հետո մտա թուրքական բջջային օպերատորներից մեկի՝ Turkcell-ի գրասենյակ՝ ինտերնետի սիմքարտ գնելու։ Իմանալով, որ Հայաստանից եմ, աշխատողները կանչեցին մի երիտասարդ տղայի, որը յուրահատում ոգևորությամբ կազմակերպեց քարտի վաճառքը, բոլորին իրար խառնեց, վերջում էլ բավական մեծ քանակի ինտերնետ հասանելիություն դրեցին սիմքարտի մեջ, որ կարողանամ հանգիստ օգտագործել։ Բնականաբար, անձնագիրս վերցրին ու քսերոքս արեցին սիմքարտի վաճառքն անելու համար։ Քարտը վերցրի ու շտապելով դուրս եկա՝ շարժվելու դեպի պատմական հայկական Հովվի կամուրջ, որը Կարինից մոտ 60 կմ հեռավորության վրա է՝ Արաքս և Մուրց գետերի վրա՝ միախառնման վայրում։
Կամրջի մոտ հանկարծ զանգ ստացա հեռախոսիս թուրքական քարտին։ Նույն երիտասարդն էր, որը անհանգստացած հայտնեց, թե անձնագիրս մոռացել, թողել եմ իրենց մոտ։
Հայերի նկատմամբ թշնամական Թուրքիայում անձնագիր կորցնելը մարդու աչքի առաջ բերում է հայտնի «Կեսգիշերային ճեպընթաց» ֆիլմը, որտեղ նկարագրվում են թուրքական բանտերում մարդկանց տանջանքները։
Արդեն մտածում էի վարորդին խնդրել՝ այդ 60կմ-ը վերադառնալ, երբ հեռախոսակապի մյուս կողմից երիտասարդն առաջարկեց տաքսիով ուղարկել անձնագիրը։ Դա էլ մյուս փորձանքն էր։ Թուրքական ֆաշիստական Էրզրումում թուրք տաքսիստին վստահել հայկական անձնագիրը առնվազն միամտություն կլիներ։
Բայց երիտասարդը շեշտեց, թե ինքը վստահելի վարորդներ ունի, որոնք անպայման տեղ կհասցնեն անձնագիրը, ինքը երաշխավորում է։
Միամտորեն հավատացի։
Մոտ 1 ժամ անց տաքսին իրոք մոտեցավ Հովվի կամրջին։ Վարորդը անվնաս հանձնեց անձնագիրս ու երբ պատրաստվում էր հեռանալ, հարցրի, թե ինչքան պիտի վճարեմ։ Ասաց, ինքը փող չի ուզում։
Զարմացա, հարցրի, բա ինչո՞ւ է այդքան ճանապարհ կտրել, եկել, ասաց՝ «Էրզրումի հայի տղան» է ուղարկել, իսկ իրենք հարգում են նրա խոսքը։
Պարզվեց, Էրզրումի բջջային օպերատոր ընկերության երիտասարդը ազգությամբ հայ էր և այնպիսի հեղինակություն ուներ քաղաքում, որ բոլորը հարգանքով, և գուցե վախով էին վերաբերվում նրան։ Չէր թաքցնում իր ազգային ինքնությունը, դրա համար էլ երբ հայ էր հայտնվում Էրզրումում, նրան տեղեկացնում էին։
Զանգեցի, շնորհակալություն հայտնեցի «Էրզրումի հայի տղային», իսկ նա ամոթխած և կիսատ հայերեն ընդամենը արտասանեց՝ ախպեր, ձեզի կսպասինք...յեդ արեք։
Ազգային ինքնությունը մարդու կյանքի ամենակարևոր երևույթներից մեկն է, առանց որի մարդը նման է խոտի, թեպետ խոտն էլ իր տեսակներն ունի։ Տեսակի գիտակցումը և դրա պահպանումը մարդուն օգնում է ապրել իմաստով։
Թող իմաստալից լինի բոլոր հայերի կյանքը՝ լեցուն ազգային ինքնության գիտակցումով և ոչ թե մի փոր հացի համար, այլ հանուն հայրենիքի»։