Երկուշաբթի, 07 ապրիլի, 2025 թ.
|
Ստեփանակերտում`   +17 °C

Գորիսի հնգադեմ կուռքը

Գորիսի հնգադեմ կուռքը
245
Երեկ, 21:24

Գորիսի Երկրագիտական թանգարանի ամենաուշագրավ ցուցանմուշներից է հանդիսանում հինգ դեմք ունեցող կուռքի բացառիկ արձանը, որն ունի 76 սմ բարձրություն և պատկանում է ուշ բրոնզի դարաշրջանին (Ք.ա․ 2-րդ հազարամյակ):
Արձանը հայտնաբերվել է Գորիսի տարածաշրջանի Հարժիս գյուղում, որը գտնվում է քաղաքից 24 կմ հեռավորության վրա։ Արձանը հայտնաբերվել է պատահականորեն՝ տնաշինական աշխատանքների ժամանակ։ Տարածքում լուրջ հնագիտական հետազոտություններ չեն իրականացվել։ Արձանը թանգարան է բերվել 1950-1960 թթ․։
Դատելով կուռքի բարձրությունից՝ պետք է ենթադրել, որ այն տեղադրված է եղել ինչ-որ կառույցի կենտրոնում:
Հարժիսի շրջակայքը հարուստ է պատմամշակութային ժառանգությամբ՝ եկեղեցիներ, քարավանատներ, դամբարանադաշտեր, խաչքարերով գերեզմանոցներ, կամուրջ և այլն։ Նոր գյուղը փռված է հնագույն բնակավայրի և դամբարանադաշտի վրա։
Այստեղից գտնվել են մարդկային դեմքով կուռքերի մի քանի օրինակներ ևս:

Գորիսի հնգադեմ կուռքը
Գորիսի հնգադեմ կուռքը

Դժվար է ասել, թե կուռքն ինչ աստվածության է նվիրված եղել, սակայն այս կուռքի պաշտամունքը ոչ միայն տարածաշրջանային նշանակություն է ունեցել, այլև նրա պաշտամունքի արմատները հասնում են հնդեվրոպական միասնականության շրջան: Այս մասին են վկայում տարբեր ժամանակաշրջաններին պատկանող հնդկական (Բրահմայի քառադեմ, Շիվայի հնգադեմ արձանները), հունական (Հեկատե աստվածուհու եռակերպար արձանները) և բազմաթիվ այլ արձաններ, որոնց հիմքում ընկած էր այս աստվածության նկատմամբ հավատը: