«Ադրբեջանը ոչնչի դիմաց ստանում է այլընտրանքային ճանապարհ․ սա մեր դիվանագիտության ֆիասկոն է»․ Գարեգին Պետրոսյան

«Այլընտրանք» ՀԿ համանախագահ, քաղաքագետ Գարեգին Պետրոսյանի ֆեյսբուքյան գրառումը․ «Հայաստանի արտաքին քաղաքականությունն Ադրբեջանի հարցում պետք է ուղղված լիներ էներգառեսուրսների փոխադրման ուղիներից վերջինիս զրկելուն։ Արևմտյան որևէ խոշոր նավթա-գազային ընկերություն էական ներդրում չէր կատարի Ադրբեջանում, եթե Իրանը և Ռուսաստանը շրջանցող էներգոռեսուրսների փոխադրման այլընտրանքային ուղիներ չունենար Ադրբեջանը։
Սա պետք է լիներ Արցախի հարցում հայկական դիվանագիտական սակարկության առարկան, ընդ որում՝ թե՛ Ռուսաստանի հետ հարաբերություններում, թե՛ Արևմուտքի։ Փոխարենը Հայաստանը իր սահմանի մոտով անցնող Բաքու-Ջեյհանի անվտանգության մասին ավելի շատ էր մտահոգված, քան նույն Ադրբեջանը։ Այսօր էլ, այսպես կոչված, «Թրամփի ուղիով» Ադրբեջանը ոչնչի դիմաց ստանում է այլընտրանքային երկրորդ ճանապարհը։ Սա մեր դիվանագիտության ֆիասկոն է։
Բերեմ հետաքրքիր օրինակ։ 1990-ական թթ Արևմտյան ընկերությունները ռիսկային էին համարում Ադրբեջանի նավթարդյթւնաբերության վրա ներդրումներ կատարելը՝ այդ թվում նաև փոխադրման այլընտրանքային ուղիների բացակայության պատճառով։ Աֆղանստանի ներքին անկայունության պատճառով նպատակահարմար չէր Կասպից ծովի արևելյան ափով փոխադրելը, Իրանով փոխադրելը ծայրահեղ ռիսկային էր արևմտյան, առաջին հերթին ամերիկյան պատժամիջոցների պատճառով, Ռուսաստանը, չնայած ԽՍՀՄ-ի գոյության դադարեցմանը, շարունակվում էր ընկալվել որպես աշխարհաքաղաքական հակառակորդ։
Բայց ահա 1999 թ ապրիլին Ադրբեջանի նախագահ Հ. Ալիևը մեկնում է ԱՄՆ և ամերիկյան 3 խոշոր ընկերությունների(«Moncrief Oil», «Mobil» «Exxon») ու Ադրբեջանի պետական նավթաարդյունաբերական ընկերության միջև կնքվում է 3 խոշոր պայմանագիր՝ Ադրբեջանի կասպիական հատվածում նավթարդյունահանում սկսելու վերաբերյալ։ Հիշեցնեմ՝ սա այն շրջանն էր, երբ զուգահեռաբար ընթանում էր Արցախը Լաչինի միջանցքով Հայաստանին միացնելու դիմաց Մեղրիով՝ այդ թվում էներգոռեսուրսների փոխադրման այլընտրանքային ճանապարհի հատկացման շուրջ բանակցությունները, ինչի մեջ այսօրվա ֆիասկոյի հեղինակները տարիներ շարունակ, ի դեպ, մեղադրում էին երկրորդ նախագահին։ Բաքու-Ջեյհանը դեռևս չկար, Բաքու-Սուպսան փոխադրական բավարար հզորություն չուներ, այդ պատճառով թե՜ Արևմուտքը, թե՜ Ադրբեջանը Արցախի դիմաց պատրաստ էին բանակցել կասպիական էներգոռեսուրսների այլընտրանքային փոխադրման խնդիրները»։