«Նիկոլ Փաշինյանին օգտագործելով՝ Թուրքիան ճանապարհ կբացի դեպի Ադրբեջան, Կասպից ծով ու Կենտրոնական Ասիա»․ Զատուլին

Պետդումայի ԱՊՀ հարցերով կոմիտեի նախագահի տեղակալ Կոնստանտին Զատուլինի թելեգրամյան գրառումը․ «Այն ժամանակ, երբ ամբողջ աշխարհը կռահում է Պուտինի և Թրամփի հանդիպման մասին, Ռուսաստանի երկու հավատարիմ ընկերներ՝ Իլհամ Ալիևը և Նիկոլ Փաշինյանը, շտապել են Վաշինգտոն՝ ԱՄՆ նախագահի հսկողության ներքո գործարք կնքելու։ Ամբողջովին պարզ չէ՝ նրանք կստորագրե՞ն այսպես կոչված խաղաղության պայմանագիրը, թե՞ կսահմանափակվեն ժամանակավոր հուշագրով։ Բայց գուշակ լինել պետք չէ՝ հասկանալու համար, որ խոսքը գործարքի մասին է, որի արդյունքում Ամերիկան գալիս է տարածաշրջան, և Ռուսաստանը և Իրանը պետք է հաշտվեն դրա հետ։ Անկախ նրանից, թե սա ներառված է որևէ համաձայնագրի տեքստում, թե ոչ, առանցքում կլինի հայտնի Զանգեզուրի միջանցքի և դրա վերահսկողության հարցը։ Փաշինյանին օգտագործելով՝ Թուրքիան ուղիղ ճանապարհ կբացի Հայաստանի տարածքով դեպի Ադրբեջան, Կասպից ծով և Կենտրոնական Ասիա։ Եվ դրա հետ մեկտեղ՝ ՆԱՏՕ-ն և ԱՄՆ-ն կստանան իրենց բոնուսը։ Ընդհանուր առմամբ, Վաշինգտոնում հանդիպման անտեսանելի մասնակիցները կլինեն Թուրքիան, Ռուսաստանը և Իրանը, և գուցե նաև Իսրայելը։ Եթե Թուրքիայի և Իսրայելի, ինչպես նաև ԱՄՆ-ի և Ադրբեջանի համար սա կլինի ցանկությունների իրականացում, այն բանի իրականացում, ինչը սովորաբար անվանում են ազգային շահեր, ապա Ռուսաստանի և Իրանի համար կա ազդեցության կորստի հեռանկար և անհրաժեշտություն շտապ կերպով վերանայել ծրագրերը, այդ թվում՝ Հյուսիս-Հարավ միջանցքի ճակատագիրը։ Զանգեզուրի «Արևմուտք-Արևելք»-ը դառնում է դրա այլընտրանքը։

Այս ամենում ամենանողկալին Հայաստանի մասնակցությունն է։ Դժվար է ասել, բայց Փաշինյանին իրենց վզին դնելով՝ նրա ընտրողները դատավճիռ են կայացրել իրենց և Հայաստանի համար։ Այստեղ ազգային շահերի հոտ չի գալիս։

Քիչ իմաստ ունի հիշել, որ Զանգեզուրի միջանցքի գաղափարի օրինականացումը վերաբերում է 2020 թվականին Ղարաբաղում պատերազմից հետո Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև կնքված համաձայնագրերին։ Այն ժամանակ դա փորձ էր փոխարինել Հայաստանի և Լեռնային Ղարաբաղի միջև գոյություն ունեցող Լաչինի միջանցքը հիպոթետիկ Զանգեզուրի միջանցքով։ Բայց հիմա Լեռնային Ղարաբաղում հայեր չկան, ինչպես որ Լաչինի միջանցք չկա։ Եվ նրանց հետ մեկտեղ վերացել է Ռուսաստանի հետ ամեն ինչ համաձայնեցնելու անհրաժեշտությունը, որի հետ Վաշինգտոնի հանդիպման մասնակիցները ցուցադրաբար վիճում են։ Այն փաստը, որ այսօր մեր աչքի առաջ դա հնարավոր է դառնում, ոչ միայն որոշ սխալ հաշվարկների հետևանք է, այլև Ռուսաստանի թուլացման օբյեկտիվ փաստ՝ տարածաշրջանում՝ Ուկրաինայի պատերազմի և Արևմուտքի հետ հակամարտության պատճառով։ Մենք պետք է հնարավորինս արագ հասնենք մեզ համար ընդունելի արդյունքի․․․»։