«Քաղաքականությունը փոխարինում է գիտությանը, իսկ գինը վճարում են հիվանդները». Հակոբ Ագանյան

Ֆիզիկոս Հակոբ Ագանյանը գրում է. «Դիպլոմ չկա՝ օրենք էլ չկա․ ի վերջո, ո՞ւմ է պետք համալսարանների և բարձրագույն կրթության գոյությունը, երբ առողջապահական օրենսդիր մարմինը բուժքույր է։
Ինչպե՞ս կարող է բուժքույր, ով չունի բարձրագույն բժշկական կրթություն, դոկտորական աստիճան, գիտական կրթություն և օրենսդրական փորձ, նշանակվել այն պաշտոնում, որտեղ պետք է ստեղծի օրենքներ, որոնք կարգավորում են բժիշկների, վիրաբույժների և ամբողջ առողջապահական համակարգի աշխատանքը։
Խոսքը ոչ թե սեռի կամ բուժքրոջ մասնագիտության հանդեպ հարգանքի մասին է, այլ՝ կրթության, իրավասության և հանրային անվտանգության։
Բուժքույրը չի պատրաստվում բժշկական օրենսդրություն ստեղծելու համար:
Բուժքույրերն առողջապահության անփոխարինելի մասն են։ Նրանք հոգատարություն և կայունություն են բերում հիվանդի կյանք։
Սակայն բուժքույրերը չեն դիագնոզում, չեն վիրահատում և չեն ստեղծում բուժման պրոտոկոլներ՝ օրենքով, անգամ ամենազարգացած առողջապահական համակարգերում։
Միացյալ Նահանգներում, որտեղ մասնագիտական հիերարխիան պաշտպանված է օրենքով՝
• Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնը (CDC), Ազգային առողջապահական ինստիտուտը (NIH) և Առողջապահության և սոցիալական ծառայությունների նախարարությունը (HHS) ղեկավարվում են բժշկական դոկտորների կամ կենսաբժշկական գիտությունների թեկնածուների կողմից, ովքեր տասնամյակներ են նվիրել գիտությանը, բժշկությանը և հանրային առողջությանը։
• Նույնիսկ նահանգային բժշկական խորհուրդները, որոնք վերահսկում են բժիշկներին, օրենքով պարտավոր են ունենալ լիցենզավորված բժիշկների անդամակցություն։ Բուժքույրերը կարող են մասնակցել խորհրդատվական ձևաչափով, բայց չեն կարող գլխավորել կամ գրել բժշկական օրենսդրություն։
Այս օրենքները գոյություն ունեն՝ պաշտպանելու քաղաքացիներին անտեղյակ կամ քաղաքական նպատակներով մղված որոշումներից։
Կթույլատրե՞ր Միացյալ Նահանգները, որ բուժքույրը գրեր ազգային բժշկական օրենքներ
Ամբողջապես ոչ։
Ամերիկայում նույնիսկ հիվանդանոցային բժշկական տնօրեն դառնալու համար անհրաժեշտ է ունենալ բժշկական դիպլոմ (M.D. կամ D.O.), գործող լիցենզիա և կլինիկական փորձ։
Պատկերացնո՞ւմ եք, որ բուժքույրին հանձնեն օրենք գրել՝ օրգանների փոխպատվաստման կարգերի, վիրաբուժական ստանդարտների կամ վերահսկվող դեղերի մասին։ Դա կլիներ օրինականորեն անհնար և անմիջապես կհակադրվեր բժշկական ասոցիացիաների կողմից։
Ուրեմն ինչո՞ւ պետք է Հայաստանը, ունենալով հազարավոր բարձրակարգ բժիշկներ, գիտնականներ և պրոֆեսորներ, հանդուրժի այսպիսի վերաբերմունք իր գիտության և մասնագիտական արժանապատվության նկատմամբ։
Պետք է հարգել բուժքույրերին, բայց պաշտպանել բժշկությունը:
Բուժքրոջ աշխատանքը արժանի է հարգանքի, բայց ոչ քաղաքական ցուցադրական շահագործման։
Բուժքրոջը բժիշկների օրենքներ գրելու պաշտոնում նշանակելը ոչ թե ուժեղացում է, այլ խեղաթյուրում։
Այդպիսի որոշումը ստորացնում է թե՛ բուժքրոջ մասնագիտությունը, թե՛ ամբողջ առողջապահական համակարգի արժանապատվությունը։
Պարզ ճշմարտություն
Միայն նրանք, ովքեր խորությամբ ուսումնասիրել են բժշկությունը, կրել են հիվանդի կյանքի պատասխանատվությունը և հասկացել են գիտական ապացույցի արժեքը, կարող են վստահության արժանանալ՝ ձևավորելու ազգային առողջապահական քաղաքականությունը։
Հակառակ դեպքում արդյունքը կանխատեսելի է․ քաղաքականությունը փոխարինում է գիտությանը, իսկ գինը վճարում են հիվանդները»: