«Նա տեսել է երևի արևային մի քաղաք». այսօր Ալեքսանդր Թամանյանի ծննդյան օրն է

Չորեքշաբթի, 04 մարտի, 2020 թ., 14:15

«Ես ջանացել եմ օգտագործել անցած դարերի ճարտարապետական ժառանգությունը։ Ես ձգտել եմ գտնել այնպիսի ձևեր, որոնք համապատասխանեին երկրի կլիմայական պայմաններին ու բնությանը և արտացոլեին նրա ժողովրդական ստեղծագործությունը»:

Ալեքսանդր Թամանյան

1878 թվականի մարտի 4-ին Եկատերինոդարում (այժմ՝ Կրասնոդար) ծնվել է հայ ճարտարապետ, ՀԽՍՀ ժողովրդական ճարտարտապետ, հայ նոր ճարտարապետության հիմնադիր Ալեքսանդր Հովհաննեսի Թամանյանը:

«Թամանյանը «ճարտարապետական անսպառ հմտությունների, փորձառությունների, խորունկ տեսությունների և անթերի ճաշակի մի ամբողջ աշխարհ է»,- այսպես է բնութագրել հանճարեղ ճարտարապետին Ավետիք Իսահակյանը:

1904 թվականին ավարտել է Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայի բարձրագույն գեղարվեստի ուսումնարանի ճարտարապետության բաժինը՝ նկարիչ-ճարտարապետի կոչումով։ 1917 թվականին եղել է Պետրոգրադի գեղարվեստի ակադեմիայի խորհրդի նախագահը՝ ակադեմիայի փոխնախագահի իրավունքներով։ Երկար տարիներ ապրել և ստեղծագործել է Ռուսաստանում, որտեղ էլ նախագծել ու տարբեր քաղաքներում կառուցել է բազմաթիվ շինություններ։

Թամանյանի առաջին գործը Սանկտ Պետերբուրգի Սուրբ Կատարինե հայկական եկեղեցու (1779, ճարտարապետ՝ Յու. Մ. Ֆելտեն) վերակառուցումն է (1904-1906)։

Սուրբ Կատարինե եկեղեցի (Սանկտ Պետերբուրգ)

Թամանյանի անունով Երևանում կոչվել է փողոց, որտեղ կանգնեցվել է նրա հուշարձանը, Հայաստանի ճարտարապետների տունը, թանգարան-ինստիտուտը:

Երևանում նրա նախագծով կառուցվել են՝ աստղադիտարանը (1930-1935) անատոմիկումը (1926-1933) անասնաբուժական, ֆիզիոթերապևտիկ, պոլիտեխնիկական ինստիտուտների շենքերը (1927-1932) հանրային գրադարանը (1932-1938)

Կառավարության տունը (առաջին հերթը՝ Հողժողկոմատ, 1926-1929, հետագայում՝ Կառավարական տուն, 1932-1941, ԽՍՀՄ Պետական մրցանակ, 1942, հետմահու) Օպերայի և բալետի թատրոնը (1926-1953, սկզբնական նախագծերում՝ ժողովրդական տան թատրոն)։